Kırsal Turizmde Yer Seçim Kararları: Faktörler ve Etkiler
Kırsal turizm son zamanlarda gelişmeye başlayan ve hızla popülerlik kazanan bir turizm türüdür (Oromjonova ve Toshpulatov, 2022). Dolayısıyla kırsal turizme talep ve ilgi arttıkça kırsal turizm kapsamına giren aktiviteler de çeşitlenmektedir. Yer seçimi, gayrimenkul tercihlerinde önemli bir faktördür. İdeal bir konum, gayrimenkulün değerini artırabilir, yatırım getirisini optimize edebilir veya yatırımda kar elde edememeye sebep olabilmektedir. Günümüz de kırsal turizm çok sayıda farklı aktiviteyi bünyesinde barındırmaktadır. Her aktivite türü için kendine özgü yer seçimi yapılması gerekmektedir (Azadaliyev, 2022).
Kırsal da yeme ve içme tesislerinin yer seçim kriterleri üzerine yapılan bir araştırmaya literatür de denk gelinmemiştir. Gastronomi ve gastronomi etkinlikleri kapsamında irdelenen yeme ve içme alanlarının çeşitleri üzerinden değerlendirilmiştir. Örneğin Gülenç Birsen ve Dinç’in (2017) makalesinde kırsal alanların turistik gelişimi açısından, gastronomik zenginliklerin kırsal ölçekli etkinliklerle değerlendirilmesinin önem taşıdığı vurgulanmaktadır. Ek olarak bu etkinliklerin yürüyüş, tırmanış, bisiklet sürme ve olta balıkçılığı gibi çeşitli ek aktivitelerle desteklenmesi gerektiğini önermişlerdir. Bu çalışmanın bulgusundan da yola çıkarak yeme içme tesislerinin yer seçim kriterleri arasında etkinlik alanlarına yakın olması gerektiği söylenebilmektedir.
Berry (1969) araştırmasında mağazayı merkeze almış ve konumun, erişilebilir olmanın önemini vurgulamıştır. Dolayısıyla yerel ürünler ve el sanatlarının satışının gerçekleşeceği alanlar turistlerin konaklayacağı alanlara, yeme içme tesislerinin bulunduğu bölgelere yakın konumlanmalıdır. Turistlerin bu satış alanlarıyla entegre olması ve erişiminin kolay olması satın almayı da arttıracaktır.
Kırsal da konaklama tesisleri, turizm endüstrisinin giderek daha önemli bir sektörü haline gelmiştir. Turizmin temel bir alt sektörü olarak, sürdürülebilir kırsal konaklamanın etkisi, genel olarak kırsal destinasyonlar için belirgin avantajlar sunmaktadır (Fleischer ve Felsenstein, 2000). Öte yandan konaklama tesisinin kalitesi ziyaretçilerin kırsal destinasyonları tekrar ziyaret etme niyetlerini etkilediği yaygın olarak kabul edilmektedir (Hill ve Busby, 2002; Pina ve Delfa, 2005). Yukarıda irdelenen araştırmaların bulguları göz önünde bulundurularak tesislerin yer seçim kriterleri aşağıda listelenmiştir.
1. Doğal Çevre: Yemyeşil vadiler, sakin göller, etkileyici dağ manzaraları ve doğal parklar, turistlerin ve dolayısıyla tesislerin yer seçiminde büyük bir etkiye sahiptir.
2. Kültürel ve Tarihi Değerler: Etnik köyler, geleneksel el sanatları, yerel festivaller ve tarihi kalıntılar, turistlerin yer seçiminde etkili olan cazip unsurlardır. Dolayısıyla tesisler bu alanlara erişilebilir mesafede olmayı göz önünde bulundurmaktadır.
3. Ulaşılabilirlik: Etkili bir ulaşım altyapısı ve alternatiflerine sahip olmak, turistlerin destinasyona kolaylıkla erişebilmesini sağlamaktadır. Bu nedenle, konaklama tesislerinin bu ulaşım alternatiflerine yakın konumlandırılması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, ulaşılabilirliğin yaya ve bisikletle ulaşımı teşvik edecek şekilde düzenlenmesi, doğal ve kültürel değerlerin korunması açısından doğa koruma politikaları ve imar planlarıyla uyumlu bir yaklaşım sunmaktadır. Bu sayede, çevresel sürdürülebilirliği artırarak turizmin doğal ve kültürel çevreye olan olumsuz etkilerini en aza indirmeye katkıda bulunulacaktır.
4. Güvenlik: Yapılan araştırmaların kimisinde anket yöntemi uygulanmış ve turistlerin konaklama tesislerini seçerken güvenliği ön planda tuttuğu görülmüştür. Dolayısıyla konaklama tesisinin çevresindeki alanın emniyeti yer seçim kararlarında etkin rol oynamaktadır.
5. Rekabet: Kırsal turizmde konaklama tesisleri ve diğer işletmelerin yer seçim kararları, rekabet faktörüyle de yakından ilişkilidir. Böylece, daha geniş bir pazar payı elde edilebilir ve yer seçim kararları daha cazip hale gelebilir.
6. Yerel Toplum ve Kültürel Etkileşim: Yerel halkın turizme katılımı, turistlerin yerel kültürel mirası daha iyi anlamalarını ve yerel deneyimlere sahip olmalarını sağlamaktadır. Bu nedenle, kırsal turizm destinasyonlarının yerel topluma fayda sağlaması, turizm gelirlerinin yerel ekonomiye dönüşmesi ve sosyal etkileşimin teşvik edilmesi önemlidir. Dolayısıyla işletmelerin yer seçim kararlarında yerel toplum ve kültürel etkileşim önemli rol oynamaktadır.
7. Aktivitelere Yakınlık: Tesislerin kırsal ölçekli etkinliklerle değerlendirilmesi ve aktivite alanlarına yakın olması turistik deneyim açısından memnuniyeti artıcı faktörler arasında sıralanabilmektedir.
Sonuç
Başarılı bir gayrimenkul yatırımı yapmak için doğru pazar analizi yapmak ve yer seçimi kararlarına odaklanmak son derece önemlidir. Kırsal turizmde yer seçimi, turistik destinasyonların başarısı ve sürdürülebilirliği açısından kritik bir öneme sahiptir. Doğal çevre, kültürel ve tarihi değerler, ulaşılabilirlik, güvenlik, yerel toplum ve kültürel etkileşim, rekabet ve aktivitelere yakınlık gibi faktörler, turistlerin yer seçiminde etkili olan unsurlardır. Turistlerin yer seçiminde önemli olan bu etmenler, hedef müşteri kitlesi turist olan tesislerin de yer seçiminde etkin rol oynamaktadır. Bu faktörlerin dikkate alındığı yer seçim kararları, turist memnuniyetini artırır, destinasyonun sürdürülebilirliğini güçlendirir ve yerel toplumun kalkınmasına da katkı sağlar. Bu doğrultuda tesislerin genellikle doğal güzelliklere veya tarihi mekanlara yakın konumlanması gerektiği söylenebilmektedir.
Kaynakça
Azadaliyev, S. (2022). Yerel Halkın Kırsal Turizm Faaliyetlerine Yönelik Algı ve Desteği [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
Berry, J. W. (1969). On cross-cultural comparability. International Journal of Psychology, 4(2), 119–128.
Chen, C. M., Tsai Y. C., Chiu, H. H. (2015). The Decision-Making Process Of And The Decisive Factors İn Accommodation Choice. Current Issues in Tourism, 20(2), 111-119.
Choo, S.W., Lee, K.H., Park, J.Y. (2017). PAPERDevelopment of rural accommodation selection criteria: The case of South Korea. European Journal of Tourism Research, 17, 246-260.
Fleischer, A., Felsenstein, D. (2000). Support for Rural Tourism. Annals of Tourism Research, 4, 1007-1024.
Gülenç Birsen, A., Dinç, A. (2018). Kırsal Turizm Planlaması Kapsamında Gastronomi Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 120-132.
Hill, R., Busby, G. (2002). An inspector calls: Farm accommodation providers' attitudes to quality assurance schemes in the county of Devon. International Journal of Tourism Research, 4(6), 459-478.
Oromjonova, S., Toshpulatov, J. (2022). Rural Tourism: Development, Management, and Sustainability in Rural Establishments. American Journal of Science and Learning for Development, 1(2), 181-183.
Pina, I. P. A., Delfa, M. T. D. (2005). Rural Tourism Demand By Type Of Accommodation. Journal of Tourism Management, 26(6), 951-959.
Pınar Demir
Şehir Plancısı